Na stronie internetowej Instytutu Pamięci Narodowej w zakładce Giganci Nauki opublikowany został film dokumentalny Aliny Czerniakowskiej poświęcony Aleksandrowi Wasiutyńskiemu. Wybitny naukowiec, projektant i budowniczy linii kolejowych był także pionierem badań nad pracą toru kolejowego podczas jazdy pociągów.

Aleksander Wasiutyński (ur. 13 grudnia 1859 r., zm. 17 października 1944 r.) wywodził się z rodziny ziemiańskiej z okolic Koluszek. Do gimnazjum uczęszczał w Warszawie, a dyplom uczelni wyższej uzyskał w petersburskim Instytucie Korpusu Inżynierów Komunikacji (1884). Doświadczenia zawodowe zdobywał przy budowie linii kolejowych na Polesiu (Łuniniec–Homel) i na Podlasiu (Siedlce–Małkinia), a następnie w głębi Rosji. Najważniejszy etap jego aktywności w carskim imperium przypadł jednak na ostatnią dekadę XIX i pierwszą XX stulecia, kiedy to po przeniesieniu się do Warszawy podjął pracę w Towarzystwie Akcyjnym Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Od 1901 r. jako profesor związał się również z Warszawskim Instytutem Politechnicznym, łącząc tym samym praktykę zawodową z pracą naukową. Owocem działań na obu tych polach stał się wydany w roku 1910 podręcznik „Drogi żelazne”, w którym Wasiutyński ujął w nowoczesny jak na owe czasy sposób całokształt zagadnień odnoszących się zarówno do budowy linii kolejowych, jak i ich eksploatacji.

Po wybuchu I wojny światowej został ewakuowany, początkowo przebywał w Moskwie, a następnie Niżnym Nowogrodzie. W lecie 1916 r. został zmobilizowany z przydziałem do Zarządu Dróg Żelaznych przy Sztabie Głównym, a w następnym roku objął stanowisko inspektora dróg komunikacyjnych na obszarze działania frontu południowego. Do Warszawy wrócił latem 1918 r.

W niepodległej Polsce Wasiutyński został profesorem Politechniki Warszawskiej, w kwietniu 1919 r. objął Katedrę Dróg Żelaznych na Wydziale Inżynierii Budowlanej. Rezultatem ścisłej współpracy z Ministerstwem Kolei był natomiast projekt średnicowej linii kolejowej w Warszawie. Podczas okupacji pracował nad „historią dróg żelaznych”. Niestety, wszystkie egzemplarze tej pracy zostały zniszczone podczas Powstania Warszawskiego. Zmarł po ewakuacji z obozu przejściowego w Pruszkowie.

Źródło tekstu: IPN/Serwis Kolejowy