„Brak uwagi zabija” – to hasło tegorocznego Dnia Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych. Ogólnoświatowa kampania organizowana jest 10 czerwca pod patronatem Międzynarodowego Związku Kolei (UIC) – przypomina Urząd Transportu Kolejowego.

W Polsce do końca kwietnia doszło do 68 wypadków, w których zginęło 11 osób. By zmniejszyć liczbę wypadków z inicjatywy Prezesa UTK prowadzone są testy nowoczesnych systemów zabezpieczeń przejazdów. Urząd edukuje również użytkowników dróg.

Według danych i szacunków UIC na całym świecie jest pół miliona przejazdów kolejowych. Dlatego ważne jest, aby osoby przechodzące i przejeżdżające przez tory kolejowe przestrzegały przepisów ruchu drogowego i zwracały uwagę na znaki drogowe, sygnały i bariery, które mają ich chronić.

98% wszystkich wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych spowodowanych jest celowym lub przypadkowym łamaniem przepisów ruchu drogowego przez kierowców. W niektórych krajach rośnie liczba wypadków z innymi użytkownikami, jak piesi i rowerzyści, którzy ignorują ostrzeżenia i sygnały lub ich po prostu nie słyszą, gdyż noszą np. słuchawki.

Motto kampanii [ILCAD] w 2021 r. to „Brak uwagi zabija”. Międzynarodowy Dzień Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych (International Level Crossing Awareness Day, ILCAD) to ogólnoświatowa kampania, zainicjowana przez UIC w celu zwiększenia świadomości i wiedzy na temat bezpieczeństwa na przejazdach kolejowo-drogowych.

Bezpieczeństwo w Polsce

W Polsce w 2020 r. na przejazdach kolejowo-drogowych doszło do 170 wypadków, w których zginęło 47 osób. Do końca kwietnia 2021 r. na przejazdach odnotowano 68 wypadków i 11 ofiar śmiertelnych. W Polsce najliczniejsze są przejazdy kategorii D, wyposażone jedynie w bierne systemy zabezpieczeń. Na tych przejazdach jest również najwięcej wypadków. Na przejazdach kategorii D w 2020 r. doszło do 109 wypadków, w których zginęły 23 osoby. Od stycznia do końca kwietnia 2021 r. na przejazdach kategorii D doszło do 47 wypadków. Życie straciło w nich 7 osób.

„Polska kolej jest bezpieczna, ale rokrocznie nawet 70% wypadków to zdarzenia z udziałem kierowców i osób przechodzących przez tory. Dlatego tak ważne dla poprawy bezpieczeństwa kolei są działania, które zmniejszą liczbę tych wypadków. Poza przebudową infrastruktury, z pewnością poprawę przyniesie edukacja i świadomość nieuchronnej kary w przypadku łamania przepisów. Takie inicjatywy podejmujemy” – zaznacza dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.

W lipcu 2020 r. w ramach pilotażu pod patronatem UTK uruchomiony został pierwszy system poprawy widoczności i monitorowania przejazdu kategorii D. Urządzenie zamontowano na przejeździe kolejowo-drogowym w miejscowości Imielin w województwie śląskim. System rejestrował informacje od sierpnia do listopada 2020 r. W okresie testowania systemu większość użytkowników przejazdu nie przestrzegała przepisów drogowych i ignorowała znaki ostrzegawcze. W pierwszym miesiącu testowania stosunek użytkowników przejazdu stosujących się (48%) i niestosujących się (52%) do przepisów był podobny, a w następnych miesiącach nastąpił wyraźny wzrost liczby kierowców nieprzestrzegających przepisów - 81%.

Kolejne testy rozpoczęto w 2021 r. Urządzenia pomiarowe zainstalowane zostały w Paszkurowicach koło Wrocławia, w Sędziszowie oraz  w Bielawie. Z analiz dostawcy systemów wynika, że średni poziom wykroczeń to 41% wszystkich kierujących. Jednak to dopiero początek testów.

Zabudowa takich urządzeń na ok. 500 przejazdach kolejowo-drogowych kategorii D to koszt ok. 87,5 mln zł. Założeniem jest pozyskanie dofinansowania ze środków UE w ramach Programu FENiKS lub Krajowego Programu Odbudowy. Natomiast sensem całego projektu jest zapewnienie sprawnego mechanizmu wykorzystania pozyskanych danych o naruszeniach prawa, czyli karanie osób naruszających zasady bezpiecznego pokonywania przejazdów kolejowych.

Edukacja dla poprawy bezpieczeństwa

Urząd Transportu Kolejowego przygotował dla kierowców i kandydatów na kierowców film edukacyjny „Bezpieczne przejazdy”. Animacja miała premierę w połowie października 2019 r. Powstała jako odpowiedź na dużą liczbę wypadków na przejazdach kolejowych. Materiał cieszy się bardzo dużą popularnością. W serwisie YouTube na kilku kanałach film miał blisko 1,5 miliona wyświetleń. Ponad 30 tysięcy razy wyświetlono go na stronach UTK.

Prezes UTK edukuje również najmłodszych. Prowadzona od 2017 r. [„Kampania Kolejowe ABC”] cieszy się ogromną popularnością i uznaniem odbiorców. Do końca 2020 r. w zajęciach edukacyjnych z zakresu bezpieczeństwa na terenach kolejowych wzięło udział już ponad 14,7 tys. dzieci z blisko 500 placówek oświatowych. Do końca 2021 r. zostanie przeprowadzonych 700 takich zajęć.

W drugiej edycji projektu „Kolejowe ABC II” planuje przeprowadzić zajęcia dla 10 tysięcy dzieci. Towarzyszyć temu będzie intensywna kampania medialna realizowana na bardzo szeroką skalę, obejmująca zarówno dzieci i młodzież, jak i ich rodziców, nauczycieli i wychowawców. Dzięki rozszerzeniu działań edukacyjnych do końca 2023 r., łącznie w ramach obu projektów w zajęciach edukacyjnych weźmie udział 31 tysięcy dzieci z ponad 1000 placówek z całej Polski. Kampania jest dofinansowana ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Wartość projektu to 60 mln zł.

Źródło tekstu: Utk.gov.pl/Serwis Kolejowy