Uprawnienia do ulgowych przejazdów publicznym transportem zbiorowym nie są regulowane na poziomie międzynarodowym. Oznacza to, że każdy kraj ma w tym zakresie własne regulacje. Posiadanie prawa do ulgi w jednym kraju nie oznacza automatycznego przeniesienia takich uprawnień do innego państwa, nawet gdy są to kraje unijne. Zagadnienie to jest szczególnie istotne dla osób uczących się poza granicami Polski.
Polska legitymacja studencka prawdopodobnie nie będzie uprawniała do ulgi w transporcie publicznym w innym kraju, gdyż – w przeciwieństwie, chociażby do paszportu – stanowi ona dokument obowiązujący w granicach Rzeczpospolitej Polskiej. Zagraniczni studenci z innych krajów, którzy przyjeżdżają do Polski turystycznie (okazjonalnie) i korzystają z transportu zbiorowego, również nie posiadają prawa do ulgi studenckiej w Polsce, niezależnie od rodzaju posiadanej legitymacji.
W Polsce ulga studencka na przejazdy krajowe koleją wynosi 51% i obowiązuje wyłącznie do ukończenia 26 roku życia, pod warunkiem posiadania ważnej legitymacji studenckiej wydanej przez polską szkołę wyższą. W trakcie kontroli biletów można okazać zarówno jej wersję materialną (plastikowa karta z aktualnym hologramem), jak i wirtualną (mLegitymacja studencka w aplikacji mObywatel). Zamiennikiem legitymacji studenckiej nie może być np. zaświadczenie z uczelni o pobieraniu nauki.
Pewne wątpliwości wywołuje natomiast możliwość posługiwania się w Polsce międzynarodową legitymacją studencką International Student Identity Card (ISIC). Jako dokument poświadczający prawo do ulgowego przejazdu pociągiem w Polsce jest ona dopuszczona wyłącznie dla osób studiujących za granicą, pod warunkiem, że:
Osoby te muszą okazać kontrolerowi legitymację ISIC potwierdzającą naukę na zagranicznej uczelni wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości i wieku, a w przypadku obcokrajowca z obywatelstwem w innym kraju Unii Europejskiej – także z dokumentem potwierdzającym prawo stałego pobytu w Polsce (odpowiednio swojego lub członka rodziny). ISIC występuje obecnie w dwóch formach: tradycyjnej karty plastikowej (the ISIC card) oraz karty wyświetlanej na urządzeniu mobilnym (virtual ISIC card, ISIC virtual ID). Obie formy legitymacji ISIC dla ww. grupy osób będą stanowiły dokument poświadczający uprawnienie do ulgi w pociągach.
W świetle aktualnych przepisów legitymacja ISIC nie stanowi dla studentów polskich uczelni zamiennika legitymacji studenckiej wydawanej przez tutejsze placówki edukacyjne. Kartą ISIC nie może się również posłużyć w polskim transporcie zbiorowym student z innego kraju, który nie posiada prawa stałego pobytu w Polsce lub nie jest członkiem rodziny obywatela Unii Europejskiej mającego w naszym kraju prawo stałego pobytu (np. zagraniczny turysta). Polscy studenci, którzy odwiedzają okazjonalnie inne kraje, mogą w nich korzystać z tańszych biletów tylko zgodnie z przepisami danego państwa.
Należy również pamiętać, że polskie ulgi studenckie dla osób uprawnionych do korzystania z nich obowiązują wyłącznie przy przejazdach po Polsce (także w pociągu relacji międzynarodowej). Nie można z nich korzystać przy zakupie bezpośredniego biletu międzynarodowego (np. Warszawa – Berlin).
PODSTAWA PRAWNA:
- ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2018 r. poz. 295)
- rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 20 kwietnia 2017 r. w sprawie rodzajów dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2017 r. poz. 810).
Źródło tekstu: utk.gov.pl/Serwis Kolejowy
Uprawnienia wynikające z decyzji administracyjnych wydanych przez Prezesa UTK tracą ważność w przypadku zmian organizacyjnych lub prawnych – przypomina Urząd Transportu Kolejowego. Sytuacja ta dotyczy przede wszystkim przedsiębiorców posiadających certyfikaty bezpieczeństwa, certyfikaty ECM, dobrowolne certyfikaty, autoryzacje lub świadectwa bezpieczeństwa.
Często przedsiębiorstwa kolejowe, w których dochodzi do przejęć, przekształceń lub podziału, nie występują do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego o uzyskanie nowych dokumentów potwierdzających możliwość prowadzenia działalności kolejowej. Jednocześnie podmioty te kontynuują swoją działalność (np. przewozową, utrzymaniową). Z prawnego punktu widzenia ich funkcjonowanie odbywa się bez posiadania wymaganych dokumentów z zakresu bezpieczeństwa.
Prowadzenie działalności kolejowej bez uprawnień (co również dotyczy sytuacji gdy posiadane uprawnienia wygasły wskutek łączenia, podziału lub przekształcenia przedsiębiorstwa) jest niezgodne z obowiązującymi przepisami.
W chwili przejęcia, przekształcenia lub podziału przedsiębiorstwa, z którego funkcjonowaniem związany był certyfikat bezpieczeństwa, certyfikat ECM, dobrowolny certyfikat, autoryzacja lub świadectwo bezpieczeństwa, zmianie ulega stan faktyczny i prawny dotyczący wewnętrznych procedur odnoszących się do szeroko pojmowanego bezpieczeństwa. Następca prawny przedsiębiorstwa, na rzecz którego została wydana decyzja związana, powinien wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji administracyjnej na swoją rzecz tak, aby Prezes UTK miał możliwość weryfikacji procedur lub uprawnień funkcjonujących w zmienionej strukturze przedsiębiorstwa.
Prezes UTK ocenia elementy organizacyjne przedsiębiorcy, przyjęte systemy zarządzania, kompetencje pracowników lub rozwiązania organizacyjne. Dopiero pozytywna ocena tych składowych skutkuje wydaniem decyzji przyznającej uprawnienie. Za każdym razem decyzje są wydawane konkretnie wskazanemu przedsiębiorcy i są ściśle związane z charakterem przedsiębiorstwa (jego strukturą, zasobami, kompetencjami personelu, dokumentacją, strukturą podejmowania decyzji).
Słuszność tego stanowiska potwierdziły w wyrokach Naczelny Sąd Administracyjny[1] oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie[2]. W orzeczeniach wskazano, że publiczne prawa i obowiązki ukształtowane w drodze aktu administracyjnego mają, co do zasady, charakter osobisty. Pozostają one trwale związane z tą osobą, dla której zostały ustanowione, są nieprzenoszalne i gasną wraz ze śmiercią ich adresata i nie ma co do nich następstwa prawnego. Z natury aktu administracyjnego, wspartego uregulowaniem Kodeksu postępowania administracyjnego[3], przejście uprawnień jest niedopuszczalne, albowiem prawomocny akt administracyjny wiąże tak długo, jak długo któryś z elementów decydujących oidentyczności konkretyzowanego aktem stosunku prawnego nie ulegnie modyfikacji. Istotą aktu administracyjnego jest bowiem jednostronne określenie przez kompetentny organ administracyjny praw i obowiązków zindywidualizowanego adresata w konkretnej sytuacji i na podstawie konkretnego stanu prawnego. Nie ulega wątpliwości, że dysponentem aktu administracyjnego jest tylko administracja. Nie można więc przenieść praw i obowiązków zawartych w aktach administracyjnych bez udziału organu, który akt wydał, albowiem w prawie administracyjnym nie obowiązuje zasada ogólnego następstwa prawnego.
W związku z powtarzającymi się nieprawidłowościami przypominamy o zagadnieniu również w formie graficznej. Wyjaśniamy, co dzieje się w sytuacji zarówno przekształceń majątkowych podmiotu, jak również w sytuacji zmiany formy prowadzenia działalności gospodarczej czy też zmiany firmy, pod którą prowadzona jest działalność gospodarcza. Prezentowana grafika pozwala zapoznać się z problematyką przejścia uprawnień oraz ułatwia zidentyfikowanie i rozwiązanie problemów, jakie mogą zaistnieć w sytuacji różnorodnych przekształceń w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej i obowiązku posiadania odpowiednich uprawnień.
Źródło tekstu: Utk.gov.pl/Serwis Kolejowy
